10 اثر باستانیِ ایران پیش از ظهور اسلام
یک پرستشگاه باستانی در دوره عیلامیان میان دو شهر قدیمی استان خوزستان، شوش و شوشتر. سازه ای خشتی گلی که بعد از نزدیک به سه هزار و 500 سال هنوز سرپاست. اولین اثر باستانی ایرانی که در یونسکو ثبت شد.
1- زیگورات چغازنبیل
چُغازَنبیل نیایشگاهی باستانی است که در زمان ایلام (عیلامی‌ها) ساخته شد
یک پرستشگاه باستانی در دوره عیلامیان میان دو شهر قدیمی استان خوزستان، شوش و شوشتر. سازه ای خشتی گلی که بعد از نزدیک به سه هزار و 500 سال هنوز سرپاست. اولین اثر باستانی ایرانی که در یونسکو ثبت شد.
2- مجموعه پاسارگاد
مجموعه پاسارگاد در شمال شرقی استان فارس در دشت مرغاب واقع شده است
سازه باستانی ساخته از سنگ در دوران هخامنشی بیشتر به خاطر آرامگاه کوروش کبیر شهرت دارد. در شمال شرقی استان فارس در دشت مرغاب واقع شده است. بقایایی از کاخ دروازه، باغ پادشاهی و آرامگاه کمبوجیه در آن وجود دارد. این سایت در یونسکو به ثبت رسیده است.
3- تخت جمشید یا پرسپولیس و نقش رستم
تخت جمشید نام یکی از شهرهای باستانی ایران است
پایتخت و شهر باستانی امپراطوری هخامنشی متاخرتر از مجموعه پاسارگاد، معروف ترین سازه باستانی ایران است. 200 سال آباد بوده. اثری حیرت انگیز و آمیزه ای از هنر و معماری.
دیدن این اثر هنوز هم بعد از 2500 سال رشگ برانگیز است. مجموعه ای از کاخ ها و محوطه وسیع شهر و تعداد عجیبی از حجاری ها. به این اثر ظلم زیاد شده اما هنوز نماد ایران باستان است و همینطور نقش رستم که مقبره شاهان هخامنشی است که مجموعه از حجاری های دوران ساسانیان نیز در آن دیده می شوند.
مسجد جامع اصفهان، اصفهان
مسجد جامع اصفهان با ابعادی نزدیک به 170 در 140 متر در شمال شرقی اصفهان قرار دارد. قدمت این مسجد به پیش از اسلام بر می گردد و پیش از آن که تبدیل به مسجد شود، به صورت آتشکده مورد استفاده بوده است. احتمالا پس از ورود اسلام، مسجدی بر پایه همان آتشکده قدیمی متعلق به دوره ساسانیان بنا شده است که آن هم در طول تاریخ ویران شده و مسجد فعلی روی ویرانه های آن ساخته شده است.
معماران، این مسجد را بازتابی از هنر بیزانس و هنر کلاسیک در قالب بنای اسلامی می دانند. در این مسجد شخصیت های مهم و معروفی همچون «محمدباقر مجلسی» مدفون هستند. این بنا در سی و ششمین اجلاس یونسکو در سال 1391 در فهرست میراث جهانی ثبت شد.
آثار تاریخی و طبیعی ایران که جهانی شده اند
تخت ناتمام
در طول جغرافیایی 53 درجه و 54 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 29 درجه و 56 دقیقه شمالی در استان فارس و در دشت مرودشت، در دامنه کوه رحمت، بنایی بی مانند روی صفه ای با تختگاهی دست ساز قرار دارد که بنابر قول سازندگان آن، «پارسه» نامیده می شده است. این بنا در طول سال ها نام های گوناگون داشته و امروز به نام «تخت جمشید» در تمام جهان معروف است.
در سال 1310، پروفسور «ارنست هرتسفلد» (Ernst Emil Herzfeld) از سوی «موسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو» حفاری و اکتشاف رسمی و جدی در این سازه باستانی را آغاز کرد. این سازه، ابتدا در 24 شهریور 1310 در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت و سپس با گذشت چندین سال، در سال 1353 از سوی سازمان یونسکو در فهرست میراث جهانی قرار گرفت.
ساخت تخت جمشید حدود سال 51 پیش از میلاد به دستور «داریوش بزرگ» هخامنشی آغاز شد و تا 50 سال بعد از آن ادامه پیدا کرد. به این ترتیب که داریوش بزرگ و سپس «خشایارشا» و سپس «اردشیر اول» به ترتیب کار ساخت و تکمیل تخت جمشید را بر عهده داشتند. براساس یافته ها و شواهد، به نظر می آید کار ساخت تخت جمشید طی دوره های بعد هم ادامه داشته و درواقع هرگز به پایان نرسیده است.
مجموعه باغ های ایرانی فارس، مازندران، اصفهان، کرمان، یزد و خراسان
بهشت زمینی
«پردیس»، «بهشت»، «نگارستان»، «بستان»، «فردوس» و «مینو»، همه به مجموعه ای از گیاهان و آب نماها، جوی ها، کوشک و سرا و احتمالا حیوانات و پرندگان که در میان یک دیوار بلند قرار دارند و تداعی کننده فردوس آسمانی در زمین هستند، اطلاق می شود. ساختار ویژه و ممتاز و معماری باستانی و ریشه دار این باغ ها که به نام باغ های ایرانی معروف هستند، نشان دهنده اوج هنر و آشنایی مهندسان و معماران ایرانی با ریاضیات و هندسه و اصول زیبایی شناسی و نشان از هماهنگی و تلفیق و پیوند انسان با طبیعت است. مجموعه نه باغ ایرانی شامل باغ های پاسارگاد، ارم، چهلستون، فین، عباس آباد، شازده، دولت آباد، پهلوان پور و اکبریه به صورت یک جا در سال 1390 در فهرس میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
برج گنبد قابوس، گلستان
به سوی آسمان
گنبد قابوس، در زمان سلطنت «شمس المعالی قابوس بن وشمگیر» از پادشاهان زیاری در شهر هیرکانی، گنبد کاووس فعلی، در سال 375 هجری شمسی بنا شده است. سبک معماری این برج که بلندترین برج تمام آجری جهان است، سبک رازی است. بلندی این برج به همراه پی آن، 72 متر و بلندی گنبد آن 18 متر است. گنبد قابوس هم در سال 1391 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
آثار تاریخی ایران ثبت شده در یونسکو + عکس
زیگورات چغازنبیل، شوش
چُغازَنبیل در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۸ از نخستین آثار ایرانی بود که در فهرست یونسکو به ثبت رسید. در این محل عبادتگاه هاب باستانی زیادی وجود دارد که در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد در زمان ایلامی ها ساخته شده است. این بنای تاریخی در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر شوش در نزدیکی منطقه باستانی هفت‌تپه است، ۱۰۵ متر طول و عرض و ۵۲ متر ارتفاع دارد و از آجر درست شده است.
تخت جمشید، مرودشت
معروفترین اثر باستانی ایرانی ثبت شده در لیست یونسکو است، این بنا در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول ساخته شد و در حدود ۵۰ سال در آن مراسم آئینی و جشن‌ها به ویژه نوروز برگزار می شد. این بنا که قدیمی ترین بخش آن به ۵۱۸ سال پیش از میلاد بر می گردد در ۱۰ کیلومتری شمال مرودشت و در ۵۷ کیلومتری شیراز قرار دارد.
میدان نقش جهان، اصفهان
میدان نقش جهان در قرن هفدهم میلادی یکی از بزرگ ترین میدان های جهان بود و در سال ۱۳۵۸ در لیست یونسکو ثبت شد. در این محل در دوره شاه عباس و پادشاهان پس از او چوگان، رژه‌ارتش و نمایش‌های مختلف برگزار می شد.
موزه شوش
همواره از موزه ها به عنوان دروازه هایی به گذشته و حامل فرهنگ یاد می شود که در توسعه و گسترش آن قدرت نقش آفرینی بسیار بالایی دارند. یکی از این مکان ها، موزه شوش است که در شهر باستانی شوش و در استان زیبای خوزستان واقع شده است. این موزه سالانه پذیرای تعداد زیادی از بازدید کنندگانی است که تمایل دارند تاریخ را از دریچه فرهنگ مورد مشاهده قرار دهند. این گروه از افراد، گردشگران فرهنگی نام گرفته اند. موزه شوش مساحت 550 متر مربعی دارد و در میان باغی سرسبز و باصفا به وسعت تقریبی 14600 متر مربع احداث شده است. این بنا در مسیر قلعه باستانی شوش و درست مقابل آرامگاه دانیال نبی قرار دارد. موزه شوش از جمله مهمترین موزه های اشیای ایران باستان به شمار می آید که آثار فوق العاده ارزشمندی را از دوره های مختلف تاریخی در خود جای داده است. در این مکان، آثار تاریخی نفیسی از تمدن شش هزار ساله شوش برای عموم به نمایش گذاشته شده است که می توان به مواردی مانند سرستون های گاو، مجسمه خدایان، مجسمه های کشف شده در مسجد سلیمان و آپادانای شوش و همچنین مجسمه نوازندگان و اشیای پر اهمیت بسیار دیگری اشاره کرد. شاید دانستن این موضوع نیز خالی از لطف نباشد که باستان شناسان با توجه به آثار موجود، شوش را به عنوان مهد موسیقی معرفی کرده اند. اگر قصد دارید به شهر باستانی شوش سفر کنید و مایل هستید به این موزه فوق العاده دیدنی و جذاب نیز سری بزنید، به شما توصیه می کنیم در ادامه این مقاله با مجله مستر بلیط همراه باشید تا به اطلاعات بیشتری در این باره دست پیدا کنید.
تاریخچه موزه شوش
با استناد به گزارش های پایگاه میراث جهانی شوش، احداث این موزه به درخواست استاندار وقت خوزستان در سال 1341 هجری خورشیدی صورت گرفته است و مسئولیت پروژه بر عهده رومن گریشمن، باستان شناس سرشناس فرانسوی گذاشته شد. بنابرین در همان سال، بنای این موزه با همکاری هیات باستان شناسی فرانسوی و استانداری خوزستان، در میان قلعه فرانسوی ها و تپه باستانی آکروپل آغاز شد. شایان ذکر است که آجرهای به کار رفته در ساختمان موزه، از حفاری های اکتشافی در آکروپل و محوطه چغازنبیل به دست آمده بودند. زیباسازی فضای باغ نیز با کمک باغداران خوش قلب دزفولی انجام گرفت که حدود 3000 اصله درخت لیمو و انواع مرکبات را به سازندگان اهدا کردند. سرانجام احداث این موزه با زیر بنای 550 متر مربع و وجود دو سالن در سال 1345 خورشیدی به اتمام رسید که معماری و ساخت آن، بر عهده محسن فروغی معمار توانای ایرانی بود. ناگفته نماند که هدف از تاسیس موزه شوش، به نمایش گذاشتن آثار کهن کشف شده در مدت 160 سال کاوش های باستان شناسان در این منطقه بوده است. متاسفانه در طول هشت سال جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران، موزه تعطیل شد. با این حال، از سال 1377 تعمیرات کلی و بازسازی بر روی آن انجام گرفت و با اضافه شدن دو سالن دیگر، بالاخره موزه شوش در سال 1385 دوباره فعالیت خود را از سر گرفت. هم اکنون این موزه با دارا بودن اشیای بسیار متنوعی از هزاره پنجم پیش از میلاد مسیح تا عصر قاجار در شش سالن، برای بازدید علاقه مندان آماده است.