سازمان جهانی یونسکو آثار باستانی و میراث فرهنگی کشورهایی که عهدنامه میراث فرهنگی یونسکو را پذیرفته اند در لیستی با نام لیست آثار باستانی یونسکو به ثبت رسانده است. یکی از بندهای این عهدنامه، محافظت و نگهداری از آثار ثبت شده توسط تمامی کشورهای عضو یونسکو میباشد.
در ایران بناهای تاریخی و میراث فرهنگی بسیار زیادی وجود دارد که تا به امروز حدود ۲۳ مورد از آنها به ثبت جهانی رسیده است. موارد بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارند که یا در صف تایید یونسکو هستند یا میبایست به یونسکو پیشنهاد گردند.
منظور از درصف تایید بودن آن است که از نظر ایران، بناهای تاریخی و آثار باستانی و طبیعی دیگری نیز برای ثبت در یونسکو مناسب بوده اند و به یونسکو پیشنهاد شده اند و این سازمان علمی و فرهنگی جهانی در حال بررسی برای پذیرش یا عدم پذیرش این آثار در لیست خود میباشد.
برای ثبت بناهای تاریخی و آثار باستانی و طبیعی ملت ها در سازمان جهانی یونسکو، معیارها و شروطی وجود دارد که آنها را به اختصار توضیح میدهیم:
برای آثار باستانی معیارهایی از قبیل بی همتا بودن آن اثر، برجسته بودن آن نمونه در معماری و … وجود دارد.
برای آثار طبیعی معیارهایی از قبیل بی نظیر و بی همتا بودن پدیده در طبیعت، وجود نمونه ای از مراحل تاریخ زمین شناسی و … وجود دارد.
یک محوطه تاریخی با قدمت ۳۰۰۰ ساله و آثار دوره حکومت ایلامی ها.
پایتخت هخامنشیان که به دست داریوش تاسیس گشته است.
در استان کرمان واقع شده و پنجمین اثر به ثبت رسیده از آثار ایران در یونسکو است.
در کنار کوه بیستون است. شامل کتیبه بیستون میشود که توسط داریوش اول نوشته شده است.